Türkiye’de, 5 Aralık 1934’te büyük önder Mustafa Kemal Atatürk’ün öncülüğünde, kadınlara seçme ve seçilme hakkıverildi. Kadınlar, bu tarihi gelişmenin ardından, 8 Şubat 1935’te yapılan seçimde ilk kez oy kullandılar. Bugün, bu tarihi olayın 90. yıldönümünde, kadınların siyasetteki temsili konusunda hala büyük bir eşitsizlik olduğu dikkat çekiyor.
Kadınların Meclis’teki Temsili ve Bugün
Kadınların, Meclis’te yer almasının, oy kullanmasının ve seçme hakkı kazanmasının önemli bir kilometre taşı olduğunun altını çizen Küresel Eşitlik ve Kapsayıcılık Ağı Başkanı Dr. Ayşe Kaşıkırık, son seçimlerde Türkiye’de 17 ilde kadın milletvekili olmadığını belirtti. Kaşıkırık, 5 Aralık 1934’teki Anayasa değişikliği ile kadınların kazandığı bu hakkın önemini vurgulayarak, 8 Şubat 1935’te yapılan seçimde 17 kadın vekilin Meclis’e girdiğini hatırlattı. Zamanla kadın milletvekili sayısının artarak 18‘e yükseldiğini, ancak bugüne kadar kadın temsili açısından çok yol alınamadığını söyledi.
Kadın Temsil Oranı Yüzde 20’yi Geçmedi
Dr. Kaşıkırık, son seçimlere dikkat çekerek, Türkiye’deki kadın milletvekili oranının yüzde 20’yi geçmediğini ifade etti. 25 dönem boyunca kadın milletvekili oranının bu seviyelerde kaldığını belirten Kaşıkırık, 2023 seçimlerinde üç ilin ilk defa kadın milletvekili çıkardığını söyledi. Bununla birlikte, kadınların özgür iradesi ve görüşlerinin parlamentoya yansımadığı ve temsil edilmediği eleştirisinde bulundu.
Siyasal Temsilde Eşitsizlik ve Toplumsal Cinsiyet Karnesi
Türkiye’nin toplumsal cinsiyet karnesinin en zayıf olduğu alanların ekonomi ve siyaset olduğunu belirten Kaşıkırık, Küresel Cinsiyet Uçurumu Raporu’na değindi. Bu raporda Türkiye’nin, 146 ülke arasında 127. sırada yer aldığını ifade ederek, bunun nedeninin kadınların ekonomik özgürlüğü ve siyasetteki temsili eksiklikleri olduğunu söyledi. Türkiye’deki kadın muhtar oranının yüzde üç, kadın belediye başkanı oranının yüzde beş, kadın milletvekili oranının ise yüzde 20 olduğunu belirten Kaşıkırık, bunun eşit temsil değil, göstermelik temsil olduğunu vurguladı.
Kadın Adayları Teşvik Etmek ve Çıkarmak
Kaşıkırık, gelecek seçimlerde kadınların daha fazla yer alması için bugünden itibaren çalışmalar yapılması gerektiğiniifade etti. Seçim sonuçlarına bakılmaksızın, kadın adayları teşvik etmenin ve ortaya çıkarmanın önemli olduğunu belirterek, Türkiye’deki siyasi temsilde kadınların hakkını alması için önümüzdeki süreçte daha fazla çalışılması gerektiğini söyledi.
