Her yıl Ocak ayında büyük bir heyecanla alınan yeni yıl kararları, çoğu kişi için birkaç hafta içinde unutuluyor. Gallup’un anketine göre yetişkinlerin %70’i her yıl yeni hedefler belirlerken, Statista verileri bu hedeflerin başında spor yapmak, diyet gibi sağlıkla ilgili kararların geldiğini gösteriyor. Ancak iki yıl sonunda bu hedeflere sadık kalanların oranı sadece %20.
Peki, bu yıl farklı bir başlangıç yapmak mümkün mü? İşte, 2025 kararlarınıza bağlı kalmanız için bilim insanlarından tavsiyeler.
Neden Kararlarımızı Bırakıyoruz?
Yeni yıl kararları almanın arkasında, ünlü psikolog Abraham Maslow’un ihtiyaçlar hiyerarşisindeki “kendini gerçekleştirme” arzusu bulunuyor. İnsanlar potansiyellerine ulaşmak için hedefler koyarken, bu hedeflere ulaşmak iradeve disiplin gerektiriyor. Ancak çoğu zaman:
- Gerçekçi olmayan beklentiler koymak,
- Davranışlarımızı izlememek ve düzeltmemek,
- İlk başarısızlıkta motivasyonu kaybetmek,
bizi kararlarımızdan vazgeçmeye itiyor.
Hedeflerinizi Kolaylaştırın: EAST Modeli
Davranış biliminde kullanılan EAST modeli, hedeflerinizi daha erişilebilir ve sürdürülebilir hale getirebilir:
- Kolay (Easy): Hedeflerinizi basit ve erişilebilir hale getirin. Spor salonuna gitmek zor geliyorsa, evde spor yapmayı tercih edin.
- Çekici (Attractive): Egzersiz gibi faaliyetleri keyifli hale getirin. Örneğin, spor bisikletinizi televizyonun karşısına koyarak sevdiğiniz bir dizi eşliğinde egzersiz yapabilirsiniz.
- Sosyal (Social): Hedeflerinizi bir arkadaşınızla paylaşın. Birlikte çalışmak motivasyonu artırabilir.
- Zamanında (Timely): Hedeflerinizi zamanla sınırlandırarak bir takvim oluşturun ve düzenli kontrol edin.
Psikolojiyi Avantaja Çevirin: “Batık Maliyet Yanılgısı”
Evdeki spor ekipmanları gibi geçmişte yapılan harcamalar, hedeflerinizi gerçekleştirme motivasyonuna dönüşebilir. Davranış bilimi, “batık maliyet yanılgısı” olarak bilinen bu eğilimi, bırakmayı düşündüğünüz kararları sürdürmek için kullanabileceğinizi söylüyor.
Temiz Bir Sayfa: Yeni Başlangıç Etkisi
Yeni yıl, hataları geride bırakmak ve yeniden başlamak için güçlü bir motivasyon kaynağı olabilir. Psikolojide “temiz başlangıç etkisi” olarak bilinen bu durum, insanlara yeni bir sayfa açma fırsatı sunar. Bunun için:
- Yılın önemli dönüm noktalarını (örneğin, doğum gününüz, mevsim geçişleri) kullanarak yeniden motive olun.
- Hedeflerinizi küçük parçalara ayırarak adım adım ilerleyin.
Motivasyonu Yüksek Tutmanın Anahtarı
- Davranışınızı İzleyin: Günlük tutarak ilerlemenizi takip edin.
- Kendinizi Ödüllendirin: Küçük başarıları kutlayarak motivasyonunuzu artırın.
- Esneklik Sağlayın: Ara sıra hedeflerinizi revize etmekten çekinmeyin.
2025 yılı, yeni kararlarınızı gerçekleştirmek için bilimsel yöntemlerle donatılmış bir başlangıç olabilir. Doğru stratejilerve biraz kararlılıkla, bu yıl hedeflerinize ulaşabilirsiniz.
