Kış ayları, enfeksiyon hastalıklarının artış gösterdiği bir dönemdir. Bu dönemde zayıflayan bağışıklık sistemi, zona gibi rahatsızlıkların ortaya çıkmasına yol açabilir. Bağışıklığı zayıf olan kişilerde zona, sağlıklı bireylere oranla 100 kat daha fazla görülmektedir. ABD’de her yıl yaklaşık 1 milyon zona vakası kayıtlara geçmektedir.
Deri Hastalıkları Uzmanı Dr. Aliye Sevdem Gülcan, zonanın stres, yorgunluk veya bağışıklık sisteminin zayıfladığı dönemlerde daha sık görüldüğünü belirtti. Özellikle kış aylarında artan viral enfeksiyonlar nedeniyle vücudun savunmasız hale geldiğine dikkat çeken Dr. Gülcan, şu ifadelere yer verdi: “Grip ve soğuk algınlığı gibi enfeksiyonlar bağışıklık sistemini zayıflatarak zonanın ortaya çıkma riskini artırıyor.”
Zona ve Varisella Zoster Virüsü
Halk arasında “gece yanığı” olarak da bilinen zona, varisella zoster virüsünden kaynaklanmaktadır. Uzm. Dr. Gülcan, hastalığın geçmişte suçiçeği enfeksiyonu geçiren bireylerde daha yaygın olduğunu belirtti: “Virüs, sinir köklerinde gizli kalarak zamanla yeniden aktif hale gelir ve zona olarak kendini gösterir. Suçiçeği geçirmemiş veya suçiçeği aşısı olmamış bireyler de hasta kişilerden enfekte olabilir.”
Bağışıklık ve Zona Bağlantısı
Zona görülme sıklığının bağışıklık sistemiyle yakından bağlantılı olduğuna dikkat çeken Dr. Gülcan, şu bilgileri paylaştı: “Bağışıklığı güçlü bireylerde zona nadiren gelişirken, zayıf bağışıklığa sahip kişilerde hastalık riski 100 kat daha fazladır. Kemoterapi, radyoterapi, HIV enfeksiyonu, diyabet ve kronik hastalıklar nedeniyle uzun süreli ilaç kullanan bireyler de risk altındadır. İleri yaş, duygusal stres ve akut hastalıklar gibi faktörler de zonayı tetikleyebilir.”
Yanıcı ve Batıcı Ağrılar
Zona hastalığında ilk belirti genellikle vücudun sağ veya sol tarafında tek bir bölgede, şiddetli yanıcı ve batıcı ağrı şeklinde ortaya çıkar. Uzm. Dr. Gülcan, bu ağrıların ardından döküntüler geliştiğini belirtti: “Ağrıdan birkaç gün sonra döküntüler belirir ve zamanla içleri sıvı dolar. Daha sonra kuruyarak dökülür ve bu süreç ortalama 2-3 hafta sürebilir.”
Zona Bulaşabilir mi?
Zona hastalarının virüsü başkalarına bulaştırma riski bulunmaktadır. Uzm. Dr. Gülcan, bu konuda şu uyarılarda bulundu: “Dökünü alanı örtülü tutulmalı ve kişisel eşyalar başkalarıyla paylaşılmamalı. Bağışıklığı düşük olan hamileler, kanser hastaları ve bir aylıktan küçük bebeklerle temastan kaçınılmalı. Temas gerektiren sporlardan uzak durulması ve el hijyenine özen gösterilmesi de çok önemlidir.”
Aşı ile Korunma
Zona hastalığından korunmak için aşılama kritik bir rol oynamaktadır. Dr. Gülcan, aşının hem hastalığın seyrini hafiflettiğini hem de uzun dönem sinir hasarına bağlı ağrı riskini azalttığını vurguladı. “50 yaş üzeri bireyler ve bağışıklığı zayıflayan kişilerin aşılanması önemlidir,” diye ekledi.
