2024 yılı, Türkiye’nin ekonomik hayatı açısından zorlu bir dönem olarak tarihe geçti. Enflasyonla mücadele için uygulanan sıkı para politikaları ve yüksek faiz oranları, iç talebi baskılayarak büyüme ivmesinin yavaşlamasına neden oldu. Bu da ticarette ödeme güçlüklerini ve belirsizlikleri beraberinde getirdi. Özellikle protestolu senet ve karşılıksız çeklerdeki artış, ticaretin sürdürülebilirliği ve güven kaybı açısından endişe verici bir durumu ortaya koydu.
Protestolu Senet Sayısındaki Artış
2024 yılı, protestolu senet sayısında dikkat çekici bir artışın yaşandığı bir yıl oldu. 2016’dan sonraki yıllarda hızlı bir düşüş gösteren protestolu senet sayısı, 2024 itibariyle yeniden yükseldi. 2024 yılı Aralık ayında, toplam tutarı 5 milyar 631,4 milyon TL olan 22 bin 683 adet senet protesto edildi. Bu, bir önceki yılın aynı dönemine göre %24,4 artış anlamına geliyor. Protestolu senet tutarı ise %89,3 oranında bir artışla 48 milyar TL’ye ulaşarak dikkatleri üzerine çekti.
Protestolu senet sayısındaki bu artış, 2023 yılında düşük seviyelere inen rakamların 2024 yılıyla birlikte tersine döndüğünü gösteriyor. Ancak, protestolu senet sayısı hâlâ 2015 seviyelerinin çok gerisinde kalmış durumda. 2024 yılı, son on yılın en büyük protesto senet artışını yaşadığı yıl olarak kayda geçti.
Karşılıksız Çeklerdeki Endişe Verici Artış
Çekler, Türkiye’de ticari faaliyetlerde en yaygın ödeme aracını oluşturuyor. 2024 yılı boyunca bankalara ibraz edilen çeklerin sayısında büyük bir artış olmasa da, karşılıksız çeklerde ciddi bir yükseliş görüldü. Karşılıksız çek sayısı 273 bin 66 adede, bu çeklerin toplam tutarı ise 177,2 milyar TL’ye yükseldi. Geçen yıla göre karşılıksız çeklerdeki artış %209,9 olarak kaydedildi. Bu durum, iş dünyasında güven kaybına yol açarak ticaretin sürdürülebilirliğini zorlaştırıyor.
Protestolu Senet ve Karşılıksız Çeklerin En Fazla Görüldüğü İller
Protestolu senet ve karşılıksız çek işlemleri, büyük şehirlerde ve ticaretin yoğun olduğu illerde daha fazla gerçekleşiyor. 2024 yılı boyunca İstanbul, protestolu senetlerin %17,6’sını oluşturdu. İstanbul’u sırasıyla Konya, Ankara, İzmir ve Antalya takip etti. Karşılıksız çek işlemleri ise yine İstanbul, Ankara, İzmir, Antalya ve Bursa illerinde en fazla görüldü.
Daha düşük ticari kapasiteye sahip iller ise bu tür işlemlerde daha az oranlarda yer aldı. Örneğin, Tunceli, Kilis ve Bayburt gibi illerde bu tür işlemler oldukça düşük seviyelerde kaldı.
Ticari Güven ve Ekonomik İstikrar İçin Acil Önlemler
2024 yılı, Türkiye’nin ticaret hayatında ciddi ödeme güçlükleri yaşandığı bir yıl olarak kaydedildi. Protestolu senet ve karşılıksız çeklerdeki artış, ekonominin zayıflayan yönlerine işaret ediyor. Bu artış, ticari güvenin yeniden sağlanması ve ekonomik istikrarın oluşturulması açısından kritik öneme sahip. Bu süreçte, hükümetin ve finansal kuruluşların, ticaretin sürdürülebilirliğini sağlamak için daha etkili önlemler alması gerekecek.
