İzmir-Ankara Yüksek Hızlı Tren Hattı projesi, 2013 yılında 1080 günde tamamlanacağı açıklanmıştı, ancak aradan geçen yıllarda projede yaşanan fiyat artışları ve çeşitli aksaklıklar, hattın yalnızca yüzde 6’sının tamamlanmasına yol açtı. 2020 yılında yapılan pazarlık usulü ihale ile projeyi üstlenen ERG İnşaat, maliyetin altı kez güncellenmesine rağmen hâlâ önemli bir ilerleme kaydedemedi.
Projede Yaşanan Maliyet Artışları
Cumhuriyet Gazetesi‘nin haberine göre, 2013 yılında açıklanan maliyet, 6 kez yapılan güncellemeyle toplamda 83 milyar TL’ye yükseldi. Bu da projedeki maliyetin yaklaşık olarak 19 kat arttığı anlamına geliyor. İzmir-Ankara Yüksek Hızlı Tren Hattı, Cumhuriyet’in 100. yılına yetiştirilmesi planlanan bir proje olarak lanse edilmişti, ancak aradan geçen yıllar ve maliyet artışları bu hedefin çok uzağında kalmasına yol açtı.
Pazarlık Usulü İhale ve Fiyat Farkı Sorunu
2020 yılında, proje pazarlık usulüyle ERG İnşaat‘a ihale edilmişti. Bu ihale kapsamında hattın maliyeti 2.163 milyar euro olarak belirlenmişti. Ancak, ERG İnşaat şirketi, euro kuru ile TL arasındaki dalgalanmalara dikkat çekerek, proje için yapılan fiyat güncellemelerini ve 600 milyon euro avans talebini gerekçe gösterdi. Bu durum, projenin başlangıçta belirlenen bütçesinin hızla yükselmesine neden oldu.
Gerçekleşen Seçim Süreçleri ve İlerlemeyen Proje
DEVA Partisi İzmir Milletvekili Seda Kâya Ösen de projede yaşanan gecikmelere dikkat çekerek, “Bir Cumhurbaşkanlığı, üç genel, üç de yerel seçim geçirdi ama proje hâlâ bitmedi” dedi. Bu açıklama, projede yaşanan belirsizliğin ve öngörüsüzlüğün sadece ekonomik anlamda değil, aynı zamanda siyasi anlamda da uzun bir sürece yayıldığını ortaya koyuyor.
Projenin Maliyet Artışları ve Kamu Yatırımları
Seda Kâya Ösen, projede yaşanan maliyet artışlarını şu şekilde sıraladı:
- 2021’de 18.1 milyar TL,
- 2022’de 24.9 milyar TL,
- 2023’de 62.1 milyar TL,
- 2024’te 64.4 milyar TL,
- 2025’te ise 83.5 milyar TL.
Bu artışlarla birlikte, projeye yapılan kamu yatırımlarının büyük bir kısmı, planlama eksiklikleri ve projede yaşanan belirsizlikler nedeniyle kaybolmuş durumda.
