2024 yılında yabancı para krediler rekor kırarken, Merkez Bankası hızlı artışı durdurmak için büyüme sınırını düşürdü. Yüksek TL ticari kredi faizi ile yabancı para krediler cazip hale geldi ancak özel sektörün hızla bozulan döviz açık pozisyonu üzerine Merkez Bankası, büyüme sınırını daha da sıkılaştırarak yüzde 1,5’ten yüzde 1’e indirdi.
Döviz Kredileri ve Yabancı Para Borçlanma
Merkez Bankası’nın enflasyonla mücadele kapsamında uyguladığı sıkı para politikası, kredi faizlerinin artmasına neden oldu. Bu durum, yabancı para kredilerinin talebini artırarak 2024 yılı sonunda yabancı para kredi stokunun 168 milyar doları aşmasına yol açtı. Bu artış, 11 Haziran 2021’den sonraki en yüksek seviyeyi işaret etti.
Yabancı Para Kredilerinde Büyüme Sınırlamaları
Merkez Bankası, döviz kredileri konusundaki hızlı büyümeyi kontrol altına almak için yabancı para kredilere aylık büyüme sınırı getirdi. TL kredilerde ise yeni büyüme sınırları belirlenerek, KOBİ kredileri için yüzde 2,5, diğer ticari krediler için ise yüzde 1,5’lik büyüme oranı uygulanmaya başlandı. Bu önlemler, yabancı para kredilerindeki hızlı büyümeyi biraz yavaşlatsa da engellemekte yetersiz kaldı.
Döviz Kredilerinin Payındaki Artış
BDDK verilerine göre, 2024 sonunda ticari kredilerin yüzde 48,4’ü yabancı para cinsinden olurken, TL ticari kredilerin payı yüzde 51,6‘ya düştü. 2023 yıl sonunda bu oranlar sırasıyla yüzde 42,1 ve yüzde 57,9 idi. Yani, 2024 yılında yabancı para kredilerin payı 6,3 puan artarken, TL kredilerin payı aynı oranda geriledi.
Kamu Mevduat Bankalarında En Hızlı Büyüme
Kamu mevduat bankaları, 2024 yılında yabancı para kredilerinde en hızlı büyümeyi kaydetti. Bu bankaların yabancı para kredi stoku 58 milyar dolara ulaşarak, yüzde 36,5 oranında bir büyüme gösterdi. Yerli özel mevduat bankalarıise aynı dönemde yüzde 33,5 büyüdü ve kredi stoku 40,8 milyar dolara çıktı.
Yabancı Mevduat Bankaları Daha Düşük Büyüdü
Yabancı mevduat bankaları, yabancı para kredilerde diğer bankalara göre daha düşük bir büyüme sergiledi. BDDK verilerine göre, yabancı mevduat bankalarındaki yabancı para krediler yüzde 16,7 arttı ve 32,3 milyar dolara yükseldi. Bu seviyeler, son olarak Şubat 2022‘de görülmüştü.
Merkez Bankası’nın 2024 Yılı Stratejileri
2024 yılında, TL ticari krediler için büyüme sınırları belirli sektörlere göre farklılaştırıldı. KOBİ kredileri için yüzde 2,5, diğer ticari krediler için ise yüzde 1,5 büyüme sınırı belirlendi. Merkez Bankası, kredi büyümesi ve kompozisyonunun dezenflasyon patikasına uygun olmasını sağlamak amacıyla kredi büyümesine dayalı zorunlu karşılık uygulamasında da değişiklik yaptı.
