Firmalar, belirsiz talep koşulları ve artan finansman maliyetleri nedeniyle yatırımlarını sınırlıyor. Yeni üretim tesisleri yerine, verimlilik artırıcı ve işgücü maliyetlerini azaltmaya yönelik otomasyon ve modernizasyon yatırımları ön plana çıkıyor. Yatırım iştahı, 2020’den bu yana süren düşüşünü 2024’ün son çeyreğine kadar sürdürdü, ancak 2024 yılının son çeyreğinde hafif bir toparlanma gözlendi.
Yatırım Duruşunda Belirsizlik Etkisi
2021’in ilk çeyreğinde firmaların yatırım duruşu yüzde 55 olumlu iken, 2024’ün üçüncü çeyreğinde bu oran yüzde 30’un altına geriledi. Talep belirsizliği ve artan finansman maliyetleri, yatırım planları olmayan firmaların gerekçeleri arasında yer alıyor. Özellikle verimlilik artırıcı ve işgücü maliyetlerini azaltma odaklı yatırımlar dikkat çekerken, GES yatırımlarına olan ilginin azalmaya devam ettiği gözlemlendi.
Sektörel Farklılıklar ve Yatırım Planları
Sektör bazında, gıda, metal ve otomotiv yan sanayi gibi alanlarda yatırım duruşunun olumlu olduğu belirtiliyor. Ancak tekstil sektöründeki atıl kapasite, hazır giyim ihracatındaki zayıflama ve talep belirsizliği, yatırım iştahını olumsuz etkiliyor. Ticaret ve hizmet sektörlerinde mağaza ve depo gibi yatırımlar öne çıkarken, inşaat sektörü yüksek arsa fiyatları ve zorlu finansman koşullarından olumsuz etkileniyor.
İstihdam ve Finansman Yatırımları
Firmaların çoğunluğunda, mevcut istihdam düzeyini koruma eğilimi sürüyor, ancak talep belirsizlikleri ve otomasyon yatırımları, istihdam planlarında baskı oluşturuyor. Finansman ihtiyaçları konusunda firmalar, ilave finansman talebini sınırlamaya çalışıyor ve stok, üretim ile satış planlarını buna göre düzenliyor.
Tahsilat Sorunları Yönetilebilir Düzeyde
Tahsilat sorunları yaşanmasına rağmen, firmalar bu sorunları yönetilebilir düzeyde tutuyor. Temkinli bir duruş benimseyen firmalar, müşteri seçiminde seçici davranarak, DBS, kredi kartı, teminat mektubu ve alacak sigortası gibi yöntemlerle riskleri minimize etmeye çalışıyor.
