Son dönemde kamu yönetimi ve denetim sistemine ilişkin önemli bir gelişme yaşandı. Devlet Denetleme Kurulu’na (DDK), kamu görevlilerini görevden uzaklaştırma yetkisi veren düzenleme, Meclis’ten geçti. Ancak, Anayasa Mahkemesi (AYM) tarafından daha önce iptal edilen bu düzenleme, bu kez torba kanun içerisinde yeniden yasa haline getirildi. DDK’nın yetkileri, tartışmalara yol açarak, büyük bir tepkiyle karşılandı.
Anayasa Mahkemesi’nin İptal Ettiği Düzenleme Meclis’ten Geçti
Devlet Denetleme Kurulu‘na (DDK) kamu görevlilerini görevden uzaklaştırma yetkisi tanıyan düzenleme, geçtiğimiz günlerde Türkiye Büyük Millet Meclisi (TBMM) Genel Kurulu’nda kabul edilerek yasalaştı. Bu düzenleme, “Bazı Kanunlarda Değişiklik Yapılmasına Dair Kanun Teklifi” adı altında, ekonomiye ilişkin düzenlemelerin de yer aldığı bir paketle Meclis’e sunulmuştu. DDK’ya tanınan bu yetki, daha önce Anayasa Mahkemesi tarafından yetki aşımınedeniyle iptal edilmişti. Ancak düzenleme, Cumhurbaşkanlığı Kararnamesi’nden çıkarılarak bu kez torba kanuniçerisine dahil edilerek yeniden Meclis gündemine getirildi ve geçti.
DDK’ya Tanınan Görevden Uzaklaştırma Yetkisi
Yeni düzenlemeye göre, DDK üyeleri ve denetçiler, denetim sırasında çeşitli sebeplerle görevdeki kamu görevlilerinin uzaklaştırılmasını yetkili makamlara önerebilecek ve bu tedbiri uygulayabilecek. İlgili kurul üyesi veya denetçi, görevde kalan kamu görevlisinin:
- Denetimi engellemesi,
- Kamu zararını artırması,
- Suç delillerini karartması,
- Kamu hizmetinin gerekleri açısından sakınca oluşturması
durumunda görevden uzaklaştırılmasını isteyebilecek. Bu süreç, gerekçeli bir yazı ile ilgili makamlara bildirilecek ve görevden uzaklaştırılan kişiyle ilgili rapor hazırlanacak.
DDK’nın Yetki Alanı Genişliyor
Düzenleme, sadece kamudaki memurları değil, aynı zamanda kamuya yararlı dernekler, vakıflar, kooperatifler ve bu tür kurumların iştiraklerini de kapsıyor. DDK, bu kuruluşlar üzerinde de idari soruşturma, inceleme ve denetleme yapma yetkisine sahip olacak. Ayrıca, DDK Başkan ve üyelerinin atamaları Cumhurbaşkanlığı tarafından yapılacak ve bu kişiler denetim kapsamında yer alan her kurumun görev, yetki ve sorumluluklarına sahip olabilecekler.
Muhalefet ve Hukuki Tepkiler
Yeni düzenleme, CHP tarafından güçlü bir şekilde eleştirildi. CHP Grup Başkanvekili Gökhan Günaydın, düzenlemenin “ucu açık” ve “keyfiyete varan takdir yetkisi” tanıdığını belirterek, artık kamu görevlilerinin görev teminatının kalmayacağını savundu. Günaydın, DDK’ya tanınan bu yetkinin yalnızca atanmışları değil, aynı zamanda seçilmişleri de kapsayabileceği konusunda uyardı. CHP, düzenlemenin Anayasa’ya aykırı olduğu gerekçesiyle Anayasa Mahkemesi’ne başvuruda bulunacak.
Milletvekili Hasan Öztürkmen ise, düzenlemenin özellikle örgütlenme özgürlüğüne ve Anayasa’ya aykırı olduğunu vurguladı. Bu düzenlemenin memurlar ve kamu görevlileri açısından Anayasa’nın 129. maddesine de ters düştüğünü söyledi. Ayrıca, hakimler ve savcıların da bu kapsamda olduğunu belirtti. Öztürkmen, düzenlemenin özellikle “diğer kamu görevlileri” ifadesiyle CHP’li belediyelere yönelik operasyonları işaret ettiğini dile getirdi.
Anayasa Mahkemesi’nin Daha Önceki Kararı
Anayasa Mahkemesi, daha önce 6. maddeyi iptal etmişti. Bu maddede, DDK üyelerinin, kamu görevlilerini görevden uzaklaştırmayı önerme ve uygulama yetkisi olduğu ifade ediliyordu. AYM, bu düzenlemenin Anayasaya aykırı olduğu gerekçesiyle iptal kararı vermişti. Ancak hükümet, düzenlemeyi tekrar torba kanunla Meclis’e sunarak geçirmeyi başardı.
Kamu Görevlilerinin Korunması ve Yetki Aşımı
Bu düzenleme, kamu görevlilerinin görev güvencelerini tehlikeye sokan bir adım olarak değerlendiriliyor. CHP, DDK’ya tanınan bu geniş yetkilerin, “keyfi” ve “hukuka aykırı” bir şekilde kullanılabileceğini savunuyor. Düzenleme, kamu görevlerinin korunmasını ve denetim sistemlerinin güçlendirilmesini savunanlar için önemli bir adım olabilirken, muhalefet için demokratik denetim ve hukuk devleti ilkeleriyle çelişen bir adım olarak görülüyor.
