2025’in ilk ayında Türkiye’deki market fiyatlarında önemli değişiklikler yaşandı. Türkiye Ziraat Odaları Birliği(TZOB) Genel Başkanı Şemsi Bayraktar, Ocak ayı boyunca marketlerde en fazla zamlanan ve düşen ürünleri açıkladı. Fiyatlarda büyük dalgalanmalar yaşanırken, üretici ile market fiyatları arasındaki fark da dikkat çekti.
En Fazla Fiyat Artışı Yaşayan Ürün: Kuru Fasulye
Ocak ayında marketlerde en fazla fiyat artışı görülen ürün %14,9 ile kuru fasulye oldu. Kırmızı mercimek (%12 artış) ve sivri biber ile kuru kayısı (%10,7 artış) ise onu takip etti.
Bu artışlar, özellikle gıda fiyatlarında ciddi bir yükselmeye neden oldu. Kuru fasulye gibi temel gıda ürünlerinin fiyatındaki bu artış, dar gelirli kesimleri doğrudan etkiledi.
Üretici ve Market Arasındaki Uçurum: Limon
Bayraktar’ın verdiği bilgilere göre, üretici ile market arasındaki fiyat farkı limonda zirve yaptı. Üreticide 4 TL olan limon, marketlerde 27,90 TL’ye kadar yükseldi ve fiyat farkı %597,4’e kadar çıktı. Bu da, üretici fiyatları ile market fiyatları arasındaki uçurumun ne kadar açıldığını gözler önüne serdi.
Limonun ardından, patates (%379,9) ve mandalina (%267,2) da yüksek fiyat farklarıyla dikkat çekti. Üretici ile market arasındaki bu büyük fark, tüketicilerin fiyat artışlarından nasıl etkilendiğini gösteriyor.
En Fazla Değer Kazanan Ürün: Portakal
Ocak ayında, üretici fiyatlarında en fazla artış gösteren ürün portakal oldu. Portakalın üretici fiyatı, %25,8 oranında arttı. Portakalın ardından havuç (%22,7) ve maydanoz (%15,5) da fiyat artışı yaşayan diğer ürünler oldu.
Bu artışlar, özellikle mevsimsel etkiler ve üretim koşullarındaki değişikliklerle bağlantılı olabilir. Mevsimsel gıda ürünlerinde fiyatların arttığı zaman dilimlerinde, bu tür artışlar normal kabul ediliyor.
En Fazla Fiyat Düşüşü Yaşayan Ürün: Karnabahar
Ocak ayında fiyatı en fazla düşen ürün ise karnabahar oldu. Karnabahardaki fiyat düşüşü %46,8 olarak kaydedildi. Limon (%45,4), patlıcan (%29,5) ve mandalina (%28,1) da fiyatı en fazla düşen ürünler arasında yer aldı. Bayraktar, karnabahardaki fiyat düşüşünü sıcak hava koşullarına bağlı olarak üretimin artmasına bağladı. Ayrıca limon ve mandalinadaki düşüş, sezon sonuna yaklaşılmasından ve dalında alım-satım durgunluğundan kaynaklanıyor.
Üretici Artan Girdi Maliyetleriyle Mücadele Ediyor
Üreticilerin karşılaştığı en büyük zorluklardan biri de girdi maliyetlerindeki artış. Ocak ayında, tarımda kullanılan temel girdilerde büyük fiyat artışları yaşandı. Özellikle:
- ÜRE gübresi %10
- Amonyum nitrat gübresi %10
- Amonyum sülfat gübresi %6,3
- 20.20.0 kompoze gübresi %5,6 oranında zamlandı.
Bunun yanı sıra, yıllık bazda gübrelere yapılan zamlar da dikkat çekiciydi:
- ÜRE gübresi: %35,3
- Amonyum sülfat gübresi: %34,4
- DAP gübresi: %32,9 artış gösterdi.
Ayrıca, besi ve süt yemleri ve tarım ilaçları gibi temel ürünlerde de yıllık bazda büyük fiyat artışları yaşandı. Elektrik fiyatları ise %30,4 artarken, mazot fiyatları %13,3 yükseldi.
Üreticilerin Desteklenmesi Gerekiyor
Bayraktar, artan maliyetler karşısında üreticilerin rekabetçi kalabilmek için büyük çaba sarf ettiğini ve sektördeki desteklerin artırılması gerektiğini vurguladı. Yüksek maliyetlerle mücadele eden üreticilerin daha fazla desteklenmesi gerektiğini belirten Bayraktar, bu desteklerin tarım sektörünü sürdürülebilir kılabilmesi için kritik olduğunu ifade etti.
