Türkiye, yıllardır baklagil üretiminde önemli bir düşüş yaşıyor ve bunun sonucunda ithalat rakamları rekor seviyelere ulaşıyor. Tarım politikaları, ithalatı desteklerken, birçok temel gıda ürününün yanı sıra bakliyat da ithal edilir hale geldi. Son 10 yılda Türkiye, bakliyat ithalatına toplamda 3.6 milyar dolar harcadı.
Bakliyat Üretimi Hızla Düşüyor
Türkiye’de baklagil üretimi son yıllarda hızla düşerken, bunun yerine ithalat artış gösterdi. Ziraat Odaları Birliği (TZOB) verilerine göre, 1990’dan bu yana baklagil ekim alanı yüzde 56,6 azalırken, üretimdeki düşüş yüzde 33,2’yi buldu. TZOB’a göre, son 10 yılda kuru fasulye, nohut ve mercimek gibi bakliyatların ithalatı 379 bin 869 tondanyüzde 55 oranında artarak 587 bin 500 tona yükseldi. Bu dönemde Türkiye, toplamda 5 milyon 44 bin ton ithalat için 3 milyar 629 milyon dolar ödeme yaptı.
Arz Açığı ve Yükselen Fiyatlar
Bakliyat üretimindeki düşüş, arz açığının büyümesine yol açtı. TZOB Genel Başkanı Şemsi Bayraktar, 2016 yılından itibaren yapılan çalışmalarla bakliyat üretimi yüzde 24.5 artmasına rağmen, bu artışın tüketimi karşılamayayetmediğini belirtti. Bu artışa rağmen, özellikle yeşil mercimekte yüzde 39.8, kırmızı mercimekte yüzde 14.1 ve kuru fasulyede yüzde 8.6 oranında arz açığı devam etti.
Üreticiden Tüketiciye Fiyat Makası Büyüdü
İthalata bağımlı hale gelinmesiyle birlikte, bakliyat fiyatları hızla yükselmeye devam etti. Bayraktar, yaptığı açıklamada, üretici ile tüketici arasındaki fiyat farklarının oldukça açık olduğunu vurguladı. Üreticinin 23 liraya sattığı kırmızı mercimek, markette 60 liraya satılırken; 31,5 lira olan nohut, 89 liraya, 33 lira olan kuru fasulye, 98 liraya ve 29 lira olan yeşil mercimek, 72 liraya satılmaktadır. Bu durum, bakliyat fiyatlarındaki uçurumun ne kadar arttığını gözler önüne seriyor.
Bakliyatta Dışa Bağımlılık Artıyor
Türkiye, baklagil üretiminde ithalata olan bağımlılığını her geçen yıl artırıyor. Tarım politikalarının ithalatı desteklemesi, yerli üretimin gerilemesine neden olurken, tüketiciye yansıyan fiyatlar da her geçen gün artmaya devam ediyor. Bu durum, hem üreticiyi hem de tüketiciyi olumsuz yönde etkileyerek, Türkiye‘nin bakliyat sektöründeki dışa bağımlılığını derinleştiriyor.
